Voedselverspilling (food waste) en het verminderen ervan is volop in het nieuws de laatste tijd. Niet onterecht, want het is op verschillende vlakken een groot probleem voor mens en milieu. Ongeveer een derde van het geproduceerde voedsel gaat verloren of wordt verspild. Dit gebeurt op verschillende plekken in de keten, van oogst tot consumptie. Innovaties zijn hard nodig.
Impact van voedselverspilling
De wereldwijde waarde van het eten dat verloren gaat wordt geschat op ergens tussen de 500 en 1000 miljard euro. Verlies en verspilling in de keten zorgt voor hogere voedselprijzen, waardoor de voedselzekerheid voor mensen in ontwikkelingslanden of mensen met lage inkomens in gevaar komt. Het kan ook betekenen dat toeleveranciers (zoals boeren), waar de marges vaak al laag zijn, onder druk van afnemers hun prijzen verder moeten verlagen.
Daarnaast is er nog de impact op het milieu. Er wordt geschat dat voedselverspilling en -verlies (en alle grondstoffen die daarvoor gebruikt zijn) wereldwijd verantwoordelijk is voor 3 à 4 miljard ton uitstoot CO₂. Ter vergelijking; alle vulkanen van de wereld stoten samen jaarlijks gemiddeld 200 miljoen ton CO₂ uit.
Oplossingen en dilemma’s
Er wordt ondertussen door een groot aantal bedrijven, universiteiten en andere organisaties hard gewerkt aan oplossingen. Dit kunnen oplossingen zijn op het vlak van bijvoorbeeld de verpakking of de verwerking, maar ook digitale hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld online platformen en mobiele apps.
Soms lijken oplossingen op het eerste oog makkelijk, maar dan blijken ze bij nader inzien toch voor lastige dilemma’s te zorgen. Zo kan je voedsel, zoals bijvoorbeeld een komkommer, langer goed houden door deze in te pakken met folie. Dit zorgt dan misschien voor minder verlies, maar er zijn wel extra kosten (inpakrobot) en mogelijk ook niet-hernieuwbare grondstoffen (olie) voor nodig. Het plastic kan vervolgens ook bewust of onbewust in het milieu en onze voedingsketen terecht komen, met schade voor mens en dier tot gevolg. Kortom, alle effecten (economisch, milieu en sociaal) moeten bekeken worden bij het bedenken van een goede oplossing.
Mobiele app tegen voedselverspilling
Ondertussen zijn er al diverse online platformen, slimme devices en mobiele apps die mensen helpen om samen voedselverspilling te reduceren. Zo kunnen particulieren met een smartphone app zoals Too Good To Go of NoFoodWasted overtollig eten kopen van supermarkten, restaurants en andere ondernemers, wat normaal gesproken weggegooid zou worden.
Andere apps helpen tegen verspilling door mensen juist meer te leren over voedsel en de houdbaarheid ervan, zoals de apps van bijvoorbeeld Milieu Centraal en het Voedingscentrum.
Inzicht en monitoring met IoT
Ook het meten en inzichtelijk maken hoeveel eten er weggegooid wordt zorgt voor bewustwording en biedt houvast om bij te sturen. Zo gebruikt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat sinds kort slimme weegschalen (met image recognition) in de keuken om te meten wat, waar en hoeveel er weggegooid wordt.
IoT technologie en sensoren kunnen ook een belangrijke rol spelen bij het meten van allerlei waarden tijdens opslag en verwerking, zoals de vochtigheidsgraad, hoeveelheid licht en temperatuur. Hiermee kan bijvoorbeeld schimmelvorming voorkomen worden en makkelijker voldaan worden aan de hoge kwaliteitseisen.
Innovatie in de keten door samenwerking
Elke deelnemer in de keten van toeleveranciers -de supply chain- kan natuurlijk zelf maatregelen treffen om verlies te voorkomen of te beperken. Als je dit effectiever wilt doen, dan moet je samenwerken met elkaar. Door monitoring in de hele keten, het uitwisselen van informatie en betere coördinatie kan voedselverlies verder teruggedrongen worden.
Volgens Universiteit Wageningen is 40 tot 50% minder verspilling haalbaar. Grote problemen, zoals voedselverspilling, kunnen echter niet zonder een multidisciplinaire aanpak worden opgelost. Dat betekent samenwerking tussen alle partijen in de keten: productie, transport, supermarkt, horeca en consument. Maar ook samenwerking met specialistische bedrijven zoals sociale ontwerpbureaus, conceptontwikkelaars en software developers. Dat zorgt voor verrassende oplossingen en duurzame innovatie.
Deel vooral je ideeën, zodat we samen die halvering in voedselverspilling gaan halen!